Kilit denetim konuları

Denetimde konunun nasıl ele alındığı

İmtiyaz Sözleşmelerine ilişkin finansal varlıkların muhasebeleştirilmesi

Grup, Dağıtım bölümünde yer alan bağlı ortaklıklarının devlet ile olan hizmet imtiyaz sözleşmelerinin şartlarını göz önünde bulundurarak, TFRS Yorum 12 "İmtiyazlı Hizmet Anlaşmaları" ("TFRS Yorum 12") kapsamında finansal varlık modelini uygulamış ve imtiyaz sözleşmelerine ilişkin "finansal varlığı" konsolide finansal tablolarında muhasebeleştirmiştir.

Grup, imtiyaz sözleşmelerine ilişkin finansal varlıkları üzerinden etkin faiz yöntemine göre hesapladığı geliri ise "Hizmet imtiyaz sözleşmesinden elde edilen faiz geliri" olarak muhasebeleştirilmektedir. 31 Aralık 2022 tarihi itibariyle Grup'un finansal durum tablosunda 15.132.573 bin TL tutarında imtiyaz sözleşmelerine ilişkin finansal varlığı ve 1 Ocak ? 31 Aralık 2022 tarihleri arasındaki gelir tablosunda ise 6.225.734 bin TL tutarında hizmet imtiyaz sözleşmesinden elde edilen faiz geliri bulunmaktadır. TFRS Yorum 12 kapsamında muhasebeleşecek unsurların ve mevzuatın karmaşıklığı ve uygulanan varsayımlar (temel olarak enflasyon oranlarına ve makul getiri oranına ilişkin tahminleri içermektedir) dolayısıyla bu konu denetimimiz için önem arz etmektedir ve bu nedenle tarafımızca kilit denetim konusu olarak belirlenmiştir.

TFRS Yorum 12 kapsamında taşınan imtiyaz sözleşmelerine ilişkin finansal varlıklar ile ilgili detaylar konsolide finansal tablolara ilişkin Not 10'da açıklanmıştır.

İmtiyaz sözleşmelerine ilişkin finansal varlıkların muhasebeleştirilmesinin denetimi için uyguladığımız prosedürler aşağıda özetlenmiştir:

· İmtiyazlı hizmet sözleşmelerinin temin edilerek söz konusu sözleşme şartları, ilgili yönetim birimleri ile yapılan toplantılarda değerlendirilmiştir.

· İlgili hesaplama modelinin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu ("EPDK") mevzuatı açısından uygunluğu değerlendirilmiştir.

· Kazanılan gelirler iç verim oranına bağlı olarak hesaplandığı için, iç verim oranının hesaplamasının matematiksel doğruluğu kontrol edilmiştir.

· Makul getiri oranları Resmi Gazete'de yayımlanmış olan tebliğden kontrol edilmiştir.

· Hizmet imtiyaz sözleşmeleri modelinde oluşan dönem sonu imtiyaz sözleşmelerine ilişkin finansal varlık rakamının kısa ve uzun vade ayrımı tekrar hesaplanarak, dönem sonu finansal tablolarıyla tutarlılığı kontrol edilmiştir.

· Şirketlerin cari dönemde yapmış olduğu yatırımlar örneklem yoluyla test edilmiştir.

· Yönetimin kullanmış olduğu kilit muhakemeler ve tahminlerin makul olup olmadığı bağımsız veri kaynakları ile karşılaştırılarak "TFRS 9 Finansal Araçlar" standardı kapsamında değerlendirilmiştir.

· Uygulanan muhasebe politikalarının TFRS 9'a, Grup'un geçmiş performansına, yerel ve global uygulamalara uygunluğu değerlendirilmiştir.

· İmtiyazlı hizmet sözleşmelerine ilişkin finansal varlıklara ilişkin notlarda yer alan açıklamaların TFRS'ye uygunluğu kontrol edilmiştir.

Kilit denetim konuları

Denetimde konunun nasıl ele alındığı

Ertelenmiş vergi varlıklarının geri kazanılabilirliği

Not 24'te belirtildiği üzere Grup, 31 Aralık 2022 tarihli konsolide finansal durum tablosunda 11.596.623 bin TL tutarında ertelenmiş vergi varlığı taşımaktadır. Hesaplanan ertelenmiş vergi varlıklarının geri kazanılabilir tutarı, Grup yönetimi tarafından mevcut koşullar altında varsayımlara dayanılarak tahmin edilmiştir. Değerlendirme sırasında, gelecekteki iş planları göz önünde bulundurulmuştur. Not 2.10'da belirtildiği üzere, söz konusu varlıkların hangi ölçüde muhasebeleştirileceği Grup yönetimi'nin ileriye dönük kar projeksiyonları ile ilgili tahminlerine bağlı olduğundan ve 31 Aralık 2022 tarihli konsolide finansal tablolarında muhasebeleştirilmiş olan ertelenmiş vergi varlıklarının önemli bir tutarda olmasından ötürü, bu varlıkların geri kazanılabilirliği kilit denetim konusu olarak değerlendirilmektedir.

Ertelenmiş vergi varlıklarının geri kazanılabilirliğinin denetimi için uyguladığımız prosedürler aşağıda özetlenmiştir:

· İleriye dönük kar akış projeksiyonları Grup yönetiminden temin edilmiş ve Grup'un ileriye dönük kar projeksiyonlarında yer alan önemli tahminlerin gerçekleşebilirliği üst düzey yönetimle yapılan toplantılarda değerlendirilmiştir. Söz konusu tahminlerin makul olup olmadığı dış kaynaklarla da karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.

· Grup'un Dağıtım segmenti için 2023-2025 dönemi için hazırlamış olduğu ileriye dönük kar projeksiyonlarında yer alan dağıtım gelirleri tahminleri, dördüncü (2021-2025) tarife dönemi için EPDK'nın açıkladığı gelir gereksinimi tablosu ile karşılaştırılıp kontrol edilmiştir.

· Üzerinden ertelenmiş vergi varlığı yaratılmış olan mahsup edilebilir mali zararların hangi yıllarda indirim konusu yapılabileceği bağımsız yeminli mali müşavirleri tarafından onaylanmış geçmiş yıl kurumlar vergisi beyannameleri ile karşılaştırılmış ve cari dönem kurumlar vergisi hesaplamaları vergi uzmanlarımızca incelenmiştir. Ayrıca ilgili ertelenmiş vergi aktiflerinin hesaplanması vergi uzmanlarının incelemesine ve değerlendirilmesine sunulmuştur.

· Önemli muhasebe tahminlerinin ve ertelenmiş vergi varlıklarına ilişkin dipnotların ilgili TFRS'ye uygunluğu kontrol edilmiştir.

Kilit denetim konuları

Denetimde konunun nasıl ele alındığı

Şerefiye değer düşüklüğü testi

Grup'un 31 Aralık 2022 tarihi itibarıyla hazırlanan konsolide finansal durum tablosunda, önceki satın almaların bir sonucu olarak 1.977.127 bin TL şerefiye yer almaktadır. Grup, TMS 36 "Varlıklarda Değer Düşüklüğü" standardına göre, en az yılda bir kere, işletme birleşmelerinden doğan şerefiye tutarına ilişkin değer düşüklüğü testi uygulamak durumundadır.

Grup'un şerefiye değer düşüklüğü testine ilişkin muhasebe politikaları ve tahminleri konsolide finansal tablolarında Not 2.9 ve Not 2.10'da açıklanmıştır.

Şerefiye değer düşüklüğü testi aşağıdaki nedenlerden dolayı denetimimiz açısından önemli bir konudur:

- Grup'un 31 Aralık 2022 tarihli konsolide finansal tablolarında muhasebeleştirilmiş olan şerefiyenin önemli bir tutarda olması,

- Yapılan şerefiye değer düşüklüğü çalışmalarında yer alan ve Not 2.10'da belirtilmiş olan önemli yönetim tahmin ve varsayımlarının kullanılması ve bu tahmin ve varsayımların ileride gerçekleşebilecek sektörel ve ekonomik değişimlerden etkilenebilecek olması,

- Şerefiye değer düşüklüğü hesaplamalarının matematiksel doğruluğunun kontrol edilebilmesi için değerleme uzmanlarımızın kullanılmasının gerekliliği.

Denetimimiz sırasında, söz konusu şerefiye değer düşüklüğü testine ilişkin aşağıdaki denetim prosedürleri uygulanmıştır:

· Şerefiye değer düşüklüğü testinde yapılan hesaplamaların kurgusu ve matematiksel doğruluğu test edilmiştir.

· Şerefiye değer düşüklüğü testinde kullanılan tahminlerin makul olup olmadığı, bağımsız veri kaynakları ve cari piyasa koşulları göz önünde bulundurularak değerleme uzmanlarımızla birlikte değerlendirilmiştir.

· Şerefiye değer düşüklüğü testinde kullanılan ileriye dönük nakit akış ve yatırım harcamaları projeksiyonlarının gerçekleşebilirliği, üst düzey yönetimle yapılan toplantılarda değerlendirilmiştir.

· Şerefiye değer düşüklüğü testine baz alınan yıla ait finansal bilgilerin cari dönem denetlenmiş finansal bilgilerle uyumlu olup olmadığı kontrol edilmiştir.

· Geçmiş yıllarda yapılan projeksiyonların tutarlılığı bu yıl gerçekleşen konsolide finansal tablolarla karşılaştırılmıştır.

· Şerefiye değer düşüklüğü testinde kullanılan önemli muhasebe tahminlerine ilişkin duyarlılık analizlerinin matematiksel doğruluğu ve uygun şekilde gösterilip gösterilmediği kontrol edilmiştir.

· Şerefiye değer düşüklüğü testine ilişkin konsolide finansal tablolarda yer alan açıklamaların TFRS'ye uygunluğu kontrol edilmiştir.

Kilit denetim konuları

Denetimde konunun nasıl ele alındığı

Görevli tedarik şirketlerinin gelirlerin muhasebeleştirilmesi

Not 4'de belirtildiği üzere Grup, Perakende segmentine ilişkin 59.342.509 bin TL tutarında hasılat muhasebeleştirmiştir. Söz konusu şirketler, dağıtım bölgesinde bulunan serbest olmayan tüketicilere (düzenlemeye tabi tüketiciler), serbest tüketici niteliğine haiz olup bu hakkını kullanmayan tüketicilere ve son kaynak tüketici grubunda olup ikili anlaşmalarla tedarikçisini seçmemiş olan tüketicilere EPDK tarafından belirlenen perakende satış tarifesi üzerinden elektrik satmakla görevlendirilmiştir.

Bununla birlikte Grup, serbest tüketicilere, şartları tamamıyla serbest piyasa koşullarına göre belirlenmiş elektrik enerjisi tedariğini ikili anlaşma yoluyla sağlamaktadır.

Söz konusu hesaplamaların karmaşıklığı, dönem sonlarında önemli tutarlarda çeşitli tahakkuk kayıtları atılma gerekliliği ve finansal tablolara önemli etkileri nedeniyle hasılatın muhasebeleştirilmesi denetimimiz için önem arz etmektedir ve bu nedenle tarafımızca kilit denetim konusu olarak belirlenmiştir.

Görevli tedarik şirketlerinin gelirlerin muhasebeleştirilmesine ilişkin aşağıdaki denetim prosedürleri uygulanmıştır:

Önemli gelir akışlarını faturalandıran sistemlere ilişkin tarife tanımlanması, ücretlendirme, faturalama ve tahsilatı oluşturan alt süreçler de dahil olmak üzere süreçler arasındaki sistemsel mutabakatlar anlaşılarak bu işlemlerin tamlığı, doğruluğu ve güncelliği ile birlikte bağımsız denetçi olarak belirlediğimiz önemli kontroller test edilmiştir.

Müşteri faturalarının oluşturulmasının doğruluğuna ilişkin örnekleme yöntemiyle testler yapılmış ve bu faturalar müşteriden yapılan tahsilatlarla eşleştirilmiştir. Faturalar üzerinde yer alan tarifelerin doğruluğu test edilmiştir.

Uygulanan hesaplamanın EPDK mevzuatına ve TFRS'ye uygunluklarını değerlendirmek amacıyla gelirlerin muhasebeleştirilmesine ilişkin yapılan tahakkuk kayıtları test edilmiştir.

Konsolide finansal tablolarda yer alan açıklamaların TFRS'ye uygunluğu kontrol edilmiştir.